Van Schiphol naar Medan en terug: het belang van luchtvrachtvervoer
Weblog
Louis Couperus schreef in 1904 'Van oude menschen, de dingen, die voorbijgaan…'. Een van die dingen die voorbijgaan lijkt brievenpost, en in het bijzonder luchtpost, te zijn. Deze zomer bezochten we Kantoor Pos, oftewel het postkantoor, in Medan (Indonesië) en besloten een kaartje te sturen naar mijn schoonvader. Hij is daar 97 jaar geleden geboren en wat is leuker dan een ansichtkaart te ontvangen uit je geboortestad met oude foto's uit die tijd. We hebben de kaart met wat extra postzegels voor luchtpost op de bus gedaan.
60 miljoen ton per jaar
Brieven per luchtpost versturen mag dan wel bijna uit de tijd zijn, goederen per luchtvracht vervoeren is dat bepaald niet.
Per jaar wordt wereldwijd zo'n 60 miljoen ton goederen per vliegtuig vervoerd. Vaak gaat het om spullen die over grote afstanden moeten worden verplaatst, een hoge waarde hebben en op tijd ergens moeten aankomen. Zoals bederfelijke waar, medicijnen of reparatie-onderdelen.
Vanuit Schiphol gaat vooral veel naar China en de VS
Schiphol is niet alleen voor vakantie- en zakelijke reizen, maar ook voor vrachtvervoer verreweg onze grootste luchthaven. In 2023 werd op Schiphol opgeteld 1,4 miljoen ton goederen geladen en gelost. Dit was 98% van de totale luchtvracht die opgeteld van en naar Nederland werd vervoerd. Ongeveer een vijfde van alle spullen ging van en naar China en een vrijwel even groot deel van en naar de VS. Binnen Europa was bijvoorbeeld Leipzig een belangrijke bestemming (daar is koeriersdienst DHL sinds 2010 gevestigd en dat levert flink wat vluchten op), maar ook het VK, Turkije en Azerbeidzjan.
Aandeel vracht in passagiersvliegtuigen
Tijdens de Covid-pandemie werden lege passagiersvliegtuigen tijdelijk ingezet als vrachtvliegtuig. Een bekend beeld is dat van dozen met stoelriemen vastgezet op passagiersstoelen.
Inmiddels is dat allang niet meer zo, en gaat luchtvracht ofwel mee in vrachtvliegtuigen ('full-freight') of in het ruim van passagiersvliegtuigen ('belly-freight'). Opvallend op Schiphol is dat het aandeel luchtvracht dat meegaat met vrachtvliegtuigen relatief groot is. Vrachtvliegtuigen vervoerden in 2022 bijna twee derde van alle luchtvracht, de rest wordt vervoerd met passagiersvliegtuigen. Wereldwijd is de verhouding tussen full-freight en belly-freight eerder fifty-fifty. Vóór corona, in 2019, was het aandeel van full-freight op Schiphol afgenomen tot 54%.
Een tweede leven als vrachtvliegtuig
Vrachtvliegtuigen zijn vaak wat oudere, omgebouwde passagiersvliegtuigen, al worden inmiddels ook nieuwe schonere en zuinigere Airbus vrachtvliegtuigen aangeschaft. Vrachtvliegtuigen op Schiphol zijn relatief vervuilend en lawaaiig, zoals we in onze studie naar het belang van luchtvracht laten zien. Ze gebruiken daarnaast aardig wat brandstof, ook doordat ze vooral worden ingezet op bestemmingen op langere afstand. Met maar 4% van de uitgaande vluchten op Schiphol gebruiken ze meer dan 10% van de brandstof van alle uitgaande vluchten samen.
Komt er op Schiphol een verschuiving naar meer belly-freight?
Bij schaarste aan capaciteit zal op termijn het aandeel van belly-freight op Schiphol toe kunnen nemen tot 50%, zoals wereldwijd al het geval is. Uit milieu- en economisch oogpunt is het vervoer van goederen met passagiersvliegtuigen een prima alternatief naast vrachtvliegtuigen. Vooral de Europese luchtvaartmaatschappijen kunnen daar voordeel bij hebben. Europese maatschappijen hebben op Schiphol namelijk een meerderheidsaandeel in het vrachtvervoer met passagiersvliegtuigen, bij de vrachtvluchten hebben zij juist een minderheidsaandeel.
Achterhaald
We zijn inmiddels 4 maanden verder, maar het kaartje uit Medan is nog steeds niet aangekomen. Misschien hadden we het beter zelf kunnen meenemen met onze passagiersvlucht. Gelukkig hebben we de foto's nog.