Blog: Hardlopen is de vergeten modaliteit
Weblog
De kop van dit stukje is niet een uitspraak van een bekende Nederlander, maar mijn persoonlijke mening, als iemand die graag hardloopt. Hardlopen zit qua snelheid tussen gewoon lopen en fietsen in, er is geen speciale infrastructuur voor nodig en er zijn geen stallingproblemen zoals bij de fiets. Toch doet niemand het voor zijn dagelijkse mobiliteit. Dat vind ik een gemiste kans.
Hardlopen als sport
Hardlopen, we doen het wel, maar vooral als sport. In 2012 liep 13 procent van de bevolking minstens één keer per maand hard en van hen liep bijna de helft minstens één keer per week. In de dagelijkse mobiliteit gaat het hooguit om het trekken van een sprintje om nog net de tram of trein te halen. Dus niet voor de lol, maar hooguit uit nood. De eerste persoon die hardlopend naar zijn werk gaat, moet ik nog tegenkomen. Ik heb het zelf wel eens gedaan, met gewone kleren aan en rugzak rustig hardlopen, maar ik trok veel bekijks. Zonder hardloopkleding aan en zonder een duidelijk doel, zoals een bus die op het punt van vertrekken staat, maakte ik blijkbaar een vreemde indruk.
Gewone kleren aan
De blikken die ik kreeg, zijn vergelijkbaar met de blikken die je krijgt als je ergens in het buitenland in gewone kleren fietst. In de meeste landen gebruiken mensen de fiets hoofdzakelijk voor de sport en is fietsen in normale kleren een bijzonderheid. En zelfs als mensen naar hun werk fietsen, trekken ze vaak sportkleren aan, zoals te zien is op de foto van fietsers in de Londense spits . De meeste Nederlanders daarentegen piekeren er niet over om speciale kleren aan te trekken als ze naar werk, school of winkel fietsen. Buitenlandse bezoekers zijn vaak verbaasd om te zien dat iedereen, van scholier tot minister-president, hier in zijn gewone dagelijkse kleren op de fiets zit. Ook Mark Rutte fietst met enige regelmaat in zijn nette pak door Den Haag.
Waarom benaderen we hardlopen niet op dezelfde manier als fietsen? Het grootste vooroordeel tegen hardlopen als gewone manier van verplaatsen is dat je er zo van gaat zweten. Je zou er speciale hardloopkleding voor aan moeten trekken en douchen na afloop is geen overbodige luxe. Dat is allebei niet handig als je naar werk, school of winkel gaat. Dus eigenlijk precies wat buitenlanders vinden over fietsen.
Op internet kwam ik een blog tegen van een Amerikaan die was ‘bekeerd’ tot het fietsen in gewone kleren; zie quote. Als een echte missionaris moedigde hij iedereen aan om het ook te proberen. Zijn gouden tip: houd een rustig tempo aan. Dit geldt mutatis mutandis ook voor hardlopen in gewone kleren. Als je maar rustig aan doet, staat hardlopen niet per se gelijk aan zweten en de noodzaak van speciale kledij.
“I spent 15 years of my life with a faster bike commute. Each year, I had a new personal best for the time trial home. I wore sport-specific gear - bike shoes, bike socks, bike shorts, bike jersey, bike gloves - to improve my performance and wick away the sweat and I carted my work clothes to and from the office every day. A few years ago I began a radical experiment: I wore my normal work clothes to the office. I discovered something (…): you can go slow on a bicycle! The secret to the no sweat bike commute is to take it easy. (…) Go ahead and give the no sweat bike commute a try and let me know what you think.”
Born to run
Wat het helemaal vreemd maakt dat we voor onze dagelijkse mobiliteit niet veel vaker hardlopen, is dat de mens, evolutionair gezien, is gemaakt om te hardlopen. Van alle landdieren is het de mens die het grootste duurloopvermogen heeft. Over lange afstanden en onder de juiste omstandigheden ‘verslaat’ de mens zelfs andere dieren die bekend staan om hun uithoudingsvermogen, zoals honden, wolven, hyena’s en antilopen.
Wat maakt de mens tot zo’n goede duurloper? Vooral bijzonder is onze effectieve manier om warmte te lozen. Daarvoor hebben we miljoenen zweetklieren, in tegenstelling tot veel dieren die hun warmte alleen via hun tong kunnen afstaan door te hijgen. En verder zijn belangrijk: het ontbreken van een vacht, onze Achillespees, die fungeert als een springveer, onze grote kniegewrichten en ons achterwerk, dat bij het hardlopen dezelfde functie heeft als een staart bij andere dieren. Bosjesmannen jagen nog steeds op antilopen door ze in extreme hitte langdurig te achtervolgen en uit te putten. Ze houden het minimaal twee uur vol in een tempo van zes à negen kilometer per uur .
Sommige biologen en paleontologen menen zelfs dat onze bijzondere hardloopcapaciteit rechtstreeks in verband staat met onze overstap, in de oertijd, van een leven in bomen (zoals apen dat nog hebben) naar een leven op vlakke savannes. Kunnen hardlopen zou hiervoor nog belangrijker zijn geweest dan het vermogen om rechtop te lopen .
Voordelen van hardlopen
Gezien onze aangeboren capaciteit zou hardlopen een zeer geschikte modaliteit zijn voor relatief korte verplaatsingen, met afstanden tot ongeveer een kilometer. Het gaat sneller dan wandelen en als je de tijd van het stallen en op slot zetten van de fiets meetelt, is het ook nauwelijks langzamer dan fietsen. Bij afstanden tot ongeveer een kilometer zullen de meeste mensen nauwelijks zweten, mits ze een rustig tempo aanhouden. De voordelen zijn evident. Voor hardlopen heb je niets nodig behalve platte schoenen. Hardlopen is een zeer milieuvriendelijke en gezonde modaliteit. De huidige infrastructuur is er al geschikt voor. Speciale hardlooppaden zijn niet nodig en olifantenpaadjes ontstaan desgewenst vanzelf. Hardlopen heeft geen stalling- en weesfietsproblemen zoals fietsen. En het hoeft niet beperkt te blijven tot buiten rennen: ook hardlopen in kantoor of school is een optie. We nemen tenslotte ook vaak bewust de trap.
Kortom...
Hardlopen is echt de vergeten modaliteit. Hoewel de mens er bij uitstek voor is gemaakt, gebruikt hij zijn hardloopcapaciteit nu alleen voor sporten, en niet voor de dagelijkse mobiliteit. Over kleine afstanden en in een rustig tempo gelden de bezwaren (bijvoorbeeld dat je er zo van gaat zweten en speciale kledij aan moet) tegen hardlopen niet en zijn er eigenlijk alleen maar voordelen.
Hoe kunnen we, gezien alle voordelen, van hardlopen een populaire modaliteit maken? Wellicht ligt de oplossing in het voorbeeldgedrag van bekende Nederlanders. Uit de psychologie weten we dat voorbeeldgedrag invloedrijk kan zijn. Zangers, filmsterren en bekende politici hebben al menige trend gezet. Wanneer de eerste schapen over de dam zijn, kan het hard gaan. Kinderen volgen immers het voorbeeld van hun ouders [5]. Dus u moet niet gek opkijken wanneer u Mark Rutte, in zijn nette pak, binnenkort door Den Haag ziet hardlopen. Het zou de politiek een dynamischer imago geven en wie weet gaan we daarna allemaal doen waarvoor we zijn gemaakt: hardlopen.
Deze blog is in vrijwel dezelfde vorm verschenen in ‘KiM keurt…’, een jubileumuitgave ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van het KiM.