Trends en hun invloed op zeehavens
Zeehavens hebben te maken met belangrijke economische, geopolitieke en technologische veranderingen. In de publicatie 'Trends en hun invloed op zeehavens' geeft het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) een overzicht van lopende en komende ontwikkelingen voor deze sector. Ook verkent het KiM hoe België, Duitsland, Frankrijk, Spanje en Italië in hun zeehavenbeleid omgaan met deze trends.
Megatrends
Het KiM onderscheidt in de publicatie 'Trends en hun invloed op zeehavens' 5 megatrends. De reikwijdte van deze trends gaat veel verder dan zeehavens alleen. Zij hebben een belangrijke invloed op de hele samenleving. De megatrends zijn:
- Digitalisering
- Energietransitie
- Extreme weersituaties/klimaatverandering
- Anders en efficiënter werken
- Veranderende politieke en economische orde
De megatrends vertakken zich in trends die met meer of minder grote waarschijnlijkheid een effect op zeehavens zullen hebben. Enkele trends lopen al langer, zoals schaalvergroting en verticale integratie. Andere zijn pas later gestart, bijvoorbeeld de opkomst van een biobased economy en autonoom vervoer.
Meer dan alleen op- en overslagpunt
Bij het in kaart brengen van trends is rekening gehouden met de verwachtingen over de trend, hoe de trend wordt behandeld in de strategiedocumenten van Nederlandse havenbeheerders en met de verwachte effecten op zeehavens. Het KiM beschouwt hierbij een zeehaven niet alleen als op- en overslaglocatie, maar ook als een plek voor industrie, voor logistiek en voor hoogwaardige maritieme dienstverlening. Zo leidt de megatrend energietransitie tot minder overslag van fossiele grondstoffen, en beïnvloedt ze de aanwezige industrie, zoals kolencentrales en raffinaderijen.
Toenemend protectionisme
Een belangrijke trend is het toenemend protectionisme van handelsbelangen, met als zeer actuele exponent de naderende Brexit. Die heeft naar verwachting een negatief effect op de zeehaven als locatie voor overslag, maar kan juist een positief effect hebben op de zeehaven als locatie voor hoogwaardige maritieme dienstverlening, ten opzichte van Londen.
Blik op het buitenland
Verder verkende het KiM hoe in het nationaal zeehavenbeleid van België, Duitsland, Frankrijk, Spanje en Italië wordt geanticipeerd op de vastgestelde trends. Met de megatrend energietransitie wordt in alle landen rekening gehouden met plannen voor onder meer het verminderen van het energiegebruik en de distributie van alternatieve energiebronnen. Ook de megatrend digitalisering krijgt veel aandacht. De inzet van overheidsinstrumenten om te anticiperen op trends is in de 5 bestudeerde landen nog maar beperkt uitgewerkt. De buitenlandse beleidsnota's beschrijven veelal een wenselijk toekomstbeeld.
Inzicht bieden voor Havennota
Het KiM brengt in deze studie bestaande kennis over trends en hun invloed op zeehavens samen. Het instituut maakte de overzichtsstudie op verzoek van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW). Aanleiding is de Havennota die komend najaar zal verschijnen met daarin de visie van het ministerie op de toekomst van het mainportbeleid en mainport Rotterdam.