Effecten van prijsprikkels in de mobiliteit: een literatuurscan
Wat is de invloed van prijsmaatregelen in verkeer en vervoer op mobiliteit? En wat zijn consequenties voor het milieu? In de publicatie “Effecten van prijsprikkels in de mobiliteit: een literatuurscan” inventariseert het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) recente nationale en internationale inzichten rondom prijsbeleid en prijsprikkels.
Webpublicatie
De gegevens zijn ontsloten via een webpublicatie, die een snel overzicht geeft van de belangrijkste bevindingen. Extra informatie is te vinden in verdiepende achtergronddocumenten.
Aantal belangrijke bevindingen
De studie maakt onderscheid naar vervoerwijzen en vormen van prijsbeleid. Daarnaast wordt er zowel naar het personenverkeer als naar het goederenvervoer gekeken. De nadruk ligt op de invloed van prijsmaatregelen op mobiliteit en milieu. Daarnaast kijken we, daar waar informatie voorhanden is, ook naar de daaruit voortvloeiende inkomsten voor de overheid en naar bredere welvaartseffecten
Een aantal belangrijke bevindingen zijn:
- Differentiatie: Differentiatie van een maatregel kan de effectiviteit positief beïnvloeden. Voorbeelden hiervan zijn differentiatie naar tijd, plaats en naar heffingshoogte.
- Alternatieven: Effectiviteit van een prijsmaatregel neemt toe wanneer mensen meer alternatieven hebben om hun gedrag aan te passen (bijvoorbeeld op een ander tijdstip reizen of met een ander vervoermiddel).
- Prijselasticiteiten kennen vaak grote bandbreedtes. Prijselasticiteiten in personenvervoer zijn onder meer afhankelijk van: motief (zakelijk, werk- en schoolgebonden = lage prijsgevoeligheid), termijn (lange termijn prijsgevoeligheid hoger) en vervoerwijze (bij ov is prijsgevoeligheid voor trein bijvoorbeeld hoger dan voor bus, tram, metro). Prijselasticiteiten voor het goederenvervoer hebben een grote brandbreedte en verschillen sterk naar afstandsklasse en goederensoort.
- Publieke acceptatie: De publieke acceptatie van prijsbeleid over de weg kan worden verhoogd door 1) automobilisten te compenseren voor negatieve effecten van prijsbeleid (zonder de heffing te ondermijnen), 2) door de positieve effecten te benadrukken en 3) door rechtvaardig beleid in te voeren, wat met name gericht is op het beschermen van de natuur, het milieu en toekomstige generaties en op een gelijke behandeling van individuen. Ook de 4) wijze van betalen, 5) tariefstructuur, 6) informatievoorziening en 7) de wijze waarop opbrengsten worden gebruikt, beïnvloeden de mate van acceptatie.