E-fiets gebruikersgroepen en substitutie-effecten: onderzoek met longitudinale data
De laatste jaren is de e-fiets in veel Europese landen steeds populairder geworden. Met hogere snelheden en minder inspanning is de e-fiets voor velen een veelbelovend vervoermiddel. Een belangrijke beperking van veel studies naar substitutie-effecten van de e-fiets, is dat zij zich baseren op cross-sectionele data waarmee het niet mogelijk is om veranderingen in reisgedrag binnen een persoon te onderzoeken. Als gevolg daarvan is er onvoldoende inzicht over het potentieel van de e-fiets om bijvoorbeeld autoritten te vervangen. Bovendien is er weinig onderzoek gedaan naar de heterogeniteit onder e-fietsgebruikers. Het is aannemelijk dat er verschillende groepen bestaan die de e-fiets om verschillende redenen gebruiken (bijvoorbeeld vrijetijdsbesteding versus woon-werkverkeer), iets wat ook van invloed zal zijn op mogelijke substitutiepatronen.
Op basis van de studie 'Gebruik van e-fiets en effecten op andere vervoerwijzen' heeft het KiM een open access artikel gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Transportation:
Het artikel draagt op twee manieren bij aan de literatuur: 1) het presenteert een statistische analyse om te beoordelen in hoeverre de e-fiets ritten vervangt van andere vervoerwijzen op basis van longitudinale data; 2) het legt verschillende gebruikersgroepen onder de e-fiets populatie bloot. Een Random Intercept Cross-Lagged Panel Model wordt geschat met behulp van vijf waves het Mobiliteitspanel Nederland (MPN).
Daarnaast is een Latente Klasse Analyse uitgevoerd met behulp van gegevens uit het Nederlandse nationale reisonderzoek OViN. De resultaten laten zien dat, bij gebruik van longitudinale data, de substitutie-effecten tussen de e-fiets en de concurrerende vervoerswijzen auto en openbaar vervoer niet zo groot zijn als gerapporteerd in eerder onderzoek waarbij cross-sectionele data worden gebruikt. In het algemeen verminderen e-fietsverplaatsingen alleen de conventionele fietsverplaatsingen in Nederland. Voor woon-werkverkeer vervangt de e-fiets ook autoritten. Verder laten de resultaten zien dat er 5 verschillende gebruikersgroepen zijn met elk hun eigen gedragspatroon en sociaal-demografische kenmerken. Ook blijkt dat groepen die de e-fiets voornamelijk gebruiken voor woon-werkverkeer of educatie veel sneller groeien in omvang dan groepen die de e-fiets vooral gebruiken voor vrijetijds- en winkeldoeleinden.