Kan de waarde van bereikbaarheid in geld worden uitgedrukt?
Dat bereikbaarheid een waarde heeft, is voor iedereen duidelijk. Maar het is onduidelijk wat de totale waarde van bereikbaarheid is, uitgedrukt in geld. Het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) heeft na onderzoek geen geschikte methode gevonden om deze waarde te bepalen.
Bereikbaarheid is de mate waarin bestemmingen gemakkelijk en binnen een redelijke tijd kunnen worden bereikt vanuit een bepaalde locatie. De waarde van bereikbaarheid gaat dus niet alleen over het daadwerkelijk bereiken van bestemmingen, maar ook over het kunnen bereiken van een bestemming. Dit is de zogeheten optie-waarde. Daarnaast kunnen ook niet-gebruikers waarde hechten aan bijvoorbeeld een ov-verbinding om altruïstische redenen (bijvoorbeeld 'Buurtkinderen kunnen dan het ov gebruiken') en voor het indirect gebruiksvoordeel (zoals 'Het is dan rustiger op de weg').
Ook positieve kanten in geld uitdrukken
De negatieve aspecten van mobiliteit en bereikbaarheid worden vaak in geld uitgedrukt. Denk hierbij aan verkeersongevallen, congestie en emissies. Tegelijkertijd leveren verplaatsingen de samenleving ook veel op. Zo is het bereiken van bestemmingen en sociale activiteiten belangrijk voor de ontplooiingsmogelijkheden en het welzijn van mensen. Het liefst zouden we de positieve kanten van bereikbaarheid, de waarde, ook in geld uitdrukken. Zo worden de negatieve aspecten in perspectief geplaatst. Een aandachtspunt is wel dat de focus op een totaalbedrag kan leiden tot een verlies aan nuance, waardoor bijvoorbeeld belangrijke bereikbaarheidsverschillen tussen groepen en gebieden worden genegeerd.
Waarde van bereikbaarheidsveranderingen is wel te bepalen
Via verschillende methoden heeft het KiM verkend of de waarde van bereikbaarheid in geld kan worden uitgedrukt. Helaas bleek geen van de gevonden methoden geschikt. De onmogelijkheid hiervan komt vooral door de focus op de totale waarde van bereikbaarheid in een bepaald jaar. Alle onderzochte methoden zijn in staat om een deel van de waarde van bereikbaarheid te becijferen, maar het blijft daarbij onbekend hoe dit deel zich verhoudt tot de totale waarde. Daarnaast is bereikbaarheid een breed begrip dat nog niet duidelijk gedefinieerd is. Gaat bereikbaarheid bijvoorbeeld over alle typen voorzieningen en alle modaliteiten?
Hoewel de totale maatschappelijke waarde van bereikbaarheid moeilijk te monetariseren is, is het in geld uitdrukken van effecten van veranderingen in bereikbaarheid wel mogelijk. Dit biedt waardevolle inzichten. Deze veranderingen kunnen onder andere optreden als gevolg van beleidsmaatregelen, zoals het openen van een weg of het sluiten van een ziekenhuis.