De Vliegende Hollander: vliegt ie wel, of vliegt ie niet?
Weblog
Als je mensen vraagt of ze weten wie of wat de Vliegende Hollander is, dan krijg je verschillende antwoorden. Zo zullen bijvoorbeeld de liefhebbers van de Efteling zeggen: "Dat is de waterachtbaan!"
Wat zij misschien niet allemaal weten is dat de Efteling zich voor deze attractie heeft laten inspireren door de legende over De Vliegende Hollander. Volgens de overlevering vaart dit spookschip in de omgeving van Kaap de Goede Hoop voor eeuwig boven het water rond, tegen de wind in.
Naast een spookschip is de Vliegende Hollander ook een KiM-onderzoek over het vlieggedrag van inwoners van Nederland. En net zoals het de vraag is of het legendarische spookschip wel echt vloog, is het ook de vraag hoe het ervoor staat met het vliegen van de inwoners van Nederland. Hoeveel en hoe ver vliegen zij? En waar naartoe?
Is vliegen een privilege?
Mijn buurman Kees is 45 jaar en vertelde me enige tijd geleden enthousiast dat hij vanwege zijn 25-jarig dienstverband van zijn baas een vliegvakantie voor het hele gezin cadeau heeft gekregen. "Ik heb nog nooit gevlogen", en "ik ben heel benieuwd hoe dat is", voegde hij met een grote glimlach toe. Ik dacht toen: hmm …, iemand van 45 die nog nooit heeft gevlogen, is dat bijzonder?
Ongeveer 50% van de inwoners van Nederland vliegt niet in een jaar tijd, terwijl 13% van de Nederlanders de helft van alle vliegreizen in een jaar voor haar rekening neemt, zo blijkt uit het eerdergenoemde KiM-onderzoek.
Het is echter niet zo dat iemand ieder jaar opnieuw 50% kans heeft om (niet) te vliegen. Er zijn namelijk allerlei factoren die vrij constant zijn over de tijd, die bepalen of iemand wel of niet vliegt. Denk aan iemands opleiding, inkomen, of het hebben van vliegangst bijvoorbeeld. Dat maakt dat het waarschijnlijk is dat het vaker dezelfde personen zijn die wel en niet vliegen van jaar tot jaar.
We vliegen vooral naar de zon
De bestemming van de cadeauvliegreis van mijn buurman is Gran Canaria, Spanje dus. Hoe zit het met de bestemmingskeuze van alle vliegende Nederlanders? Voor vliegreizen voor privédoeleinden - vakantie en bezoek aan familie en vrienden - staat Spanje met 22% bovenaan de lijst van bestemmingen. Op de plekken 2 en 3 staan respectievelijk Griekenland (11%) en Italië (7%). Zonbestemmingen zijn dus favoriet. Voor zakelijke vliegreizen staat het Verenigd Koninkrijk met 13% op de eerste plek.
De meeste vliegreizen blijven binnen Europa
De afstand Amsterdam–Gran Canaria die Kees en zijn gezin gaan vliegen is zo’n 3200 km in vogelvlucht. Dat komt aardig overeen met de gemiddelde afstand naar de bestemming van vliegreizen van de inwoners van Nederland (3300 km), zo geeft het onderzoek de Vliegende Hollander aan. Die gemiddelde afstand wordt wel flink omhooggetrokken door de verre vliegreizen (bijvoorbeeld naar Australië of Argentinië), terwijl die verre reizen maar een klein aandeel in het aantal vliegreizen hebben. Zo is slechts 6% van de vliegreizen langer dan 10.000 km voor een enkele reis. In ongeveer 70% van het aantal vliegreizen is sprake van een enkele vliegafstand die korter dan, of gelijk is aan de vliegafstand Amsterdam – Gran Canaria.
Een Vliegende Hollander, maar voor hoe lang?
Dit jaar mag mijn buurman Kees zich dus gaan rekenen tot de groep inwoners van Nederland met het stempel 'Vliegende Hollander'. De vraag is hoelang hij dat zal blijven. De KiM-publicatie laat zien dat 96% van de inwoners van Nederland die recent hebben gevlogen ook verwachten dit in de toekomst te gaan doen. Van de inwoners zonder recente vliegreis is dat 57%. Maar misschien behoort Kees straks juist tot de groep van 4% die recent heeft gevlogen, maar verwacht in de toekomst niet meer in het vliegtuig te stappen. De belangrijkste reden om niet (meer) te vliegen die in het onderzoek genoemd werd is zorgen om klimaat of milieu. Andere redenen zijn de kosten van vliegen, vliegangst of 'geen behoefte'. Tal van redenen dus, om weer een 'Niet-Vliegende Hollander' te worden. Of ze dan van plan zijn om een reis helemaal niet meer te maken, of die wel te maken met de trein of misschien, in navolging van de legende, met een schip? Dat hebben we helaas niet onderzocht.