Weblogbericht | 15-03-2021 | Toon Zijlstra

Voor alles een aparte app, kan dat handiger?

Tegenwoordig kun je tv kijken op de smartphone en daarnaast kan de smartphone nog veel meer. Overal is een app voor, ook op het gebied van mobiliteit: apps om een ov-reis te plannen, de sky te scannen, een lift te regelen of de route terug naar huis te vinden. Elke mobiliteitsdienst heeft zijn eigen app. Een logische stap in deze wildgroei is de integratie van het gefragmenteerde aanbod, zodat de gebruiker een beter overzicht heeft en zijn of haar smartphone overzichtelijk kan houden. In plaats van de Sushi-, Pizza- of Kebab-app gebruiken we liever thuisbezorgd.nl. Kan dat ook voor onze verplaatsingen? Mobility-as-a-Service (MaaS) wordt wel gezien als die alles-in-één oplossing. Via één kanaal vind je de reismogelijkheden, de meest geschikte route, prijsverschillen en de reistijd. Ook kun je gelijk een plekje of voertuig reserveren, betalen en eventueel de factuur doorsturen naar de baas. In Nederland worden de eerste stappen gezet in deze richting, mede dankzij 7 pilots die gesteund worden door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW).

MaaS als oplossing

'Met MaaS kiest de reiziger op elk moment het vervoermiddel dat voor hem het gunstigst is', zo lezen we op de site van de Rijksoverheid. MaaS wordt gezien als een instrument waarmee reizigers hun reisgedrag kunnen optimaliseren en rationaliseren, omdat alle benodigde en actuele informatie overzichtelijk gepresenteerd wordt. Reizigers kunnen reistijden, kosten, milieu-impact, aanbieders en mogelijk meer, eenvoudig met elkaar vergelijken en op basis van de eigen voorkeuren kiezen. Zonder MaaS vraagt vergelijken nog te veel tijd en energie, waardoor mensen mogelijk suboptimale keuzes maken. Veel transportprofessionals verwachten dat MaaS een impuls geeft aan de marktwerking in de wereld van mobiliteit, via actuele en volledige informatie voor de reiziger en aanbieders, minimale vertraging tussen vraag en aanbod, meer concurrentie en rationele keuzes. Diezelfde professionals voorzien positieve effecten in termen van minder congestie, minder autoafhankelijkheid en minder inefficiënt ruimtegebruik (zie de brochure van het KiM 'Mobility-as-a-Service: kansen en verwachtingen').

Een zee van mogelijkheden is nog geen variëteit in gebruik

De vraag is vooral of MaaS als alles-in-één-tool in de praktijk ook gebruikt wordt voor deze variëteit aan mogelijkheden. Gaan we alle opties actief vergelijken en kiezen? Of gebruiken we MaaS alleen ter vervanging van één of enkele apps van losse aanbieders? Treinreizigers plannen in dat geval de reis niet met behulp van de NS-app, maar met de MaaS-app. Of mensen boeken het ritje met de deelauto niet via de app van Greenwheels of Amber, maar met de MaaS-app waarin beide aanbieders vertegenwoordigd zijn. Altijd raak, maar de afweging tussen trein of auto is bij het selectieve gebruik van de alles-in-één tool niet aan de orde.

Andere keuzes door MaaS

Of de reiziger MaaS gebruikt om keuzes af te wegen, of dat hij het alleen gebruikt als handige vervanger van een andere app, zal bepalend zijn voor het type verplaatsingen waarbij MaaS gebruikt gaat worden. En daarmee ook voor de eventuele veranderingen die MaaS teweegbrengt in de mobiliteitskeuzes. Wanneer MaaS in de praktijk vooral een handige manier wordt om de deelscooter te ontgrendelen, ongeacht de aanbieder, zal MaaS weinig spektakel opleveren ten opzichte van de appjes van de huidige aanbieders. Wanneer reizigers via MaaS stapsgewijs het proces doorlopen van zoeken, vergelijken, boeken en vertrekken kunnen we wel enige verschuivingen verwachten. De laatstgenoemde gebruikswijze zal voornamelijk relevant zijn voor de langere afstanden, voor reizen met onbekende bestemming en bij onzekerheid over de reistijd, bijvoorbeeld in combinatie met de wens om tijdig te arriveren. De veranderingen die optreden zijn niet noodzakelijk in de maatschappelijk gezien meest wenselijke richting. Het kan best zijn dat op basis van het overzicht van mogelijkheden men besluit de fiets of benenwagen te verruilen voor de (deel)auto (zie de recente KiM-studie 'Kansrijke verplaatsingen met Mobility-as-a-Service').