Beleidsdoelen voor bereikbaarheid vragen om keuzes over vorm en focus
Wil je als Rijk een beleidsdoel stellen voor de maximale reistijd of reisafstand naar bepaalde voorzieningen, zoals scholen, ziekenhuizen of winkels? Of bijvoorbeeld inzetten op de bereikbaarheid van economische locaties? Het KiM laat in de publicatie 'Op weg naar bereikbaarheidsdoelen in mobiliteitsbeleid' zien wat het Rijk kan doen om bereikbaarheidsdoelen (desgewenst) concreter te maken.
Bereikbaarheid gaat over het gemak waarmee we bestemmingen binnen acceptabele reistijd, kosten of moeite kunnen bereiken. In Nederland en andere landen zijn op landelijk niveau al doelen voor bereikbaarheid van bestemmingen benoemd, maar deze zijn vaak in abstracte vorm of als ambitie geformuleerd. Bijvoorbeeld: mensen en goederen moeten binnen een maatschappelijk acceptabele tijd op hun bestemming kunnen komen. Zo'n abstract doel geeft richting, maar is niet goed toetsbaar.
Op lokaal en regionaal niveau zien we soms meer SMART geformuleerde - meetbare - doelen. Zo streven Utrecht en Amsterdam ernaar dat hun bewoners voorzieningen kunnen bereiken met maximaal 10 of 15 minuten reistijd.
Vorm en focus bepalen
Het KiM heeft in de publicatie bereikbaarheidsdoelen onder de loep genomen. Uit het onderzoek blijkt dat het bij het uitwerken van een bereikbaarheidsdoel belangrijk is om de focus en de vorm van het doel te bepalen. Richt het doel zich bijvoorbeeld op een bepaalde bestemming of doelgroep? En maak je het doel (wettelijk) afdwingbaar, of betreft het een vrijblijvend doel?
Ook zijn indicatoren en beleidsmaatregelen voor bereikbaarheid nodig. Een indicator maakt de bereikbaarheid meetbaar, waarmee een bereikbaarheidsdoel toetsbaar wordt. Een voorbeeld van een bestaande bereikbaarheidsindicator is te vinden in de Integrale Mobiliteitsanalyse (IMA). Deze meet het aantal banen, winkels en onderwijslocaties dat binnen acceptabele reistijd te bereiken is. Een doel zonder geschikte beleidsmaatregelen is daarnaast niet realiseerbaar.
Formuleren en realiseren van bereikbaarheidsdoelen vraagt om samenwerking
Bereikbaarheid ontstaat door een combinatie van vervoersmogelijkheden, het aanbod en de nabijheid van bestemmingen, de beschikbare tijd en diverse individuele mogelijkheden. Beleidsmaatregelen om doelen te realiseren kunnen op al deze componenten gericht zijn en raken daarom aan het beleid van diverse ministeries en overheden. Dit onderscheidt ze van landelijke doelen voor mobiliteit, die primair op het terrein van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) liggen. Gaat het bijvoorbeeld om het stellen en realiseren van een bereikbaarheidsdoel voor zorgfuncties, dan ligt betrokkenheid van of samenwerking met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en andere overheden voor de hand.